Mutezilenin Kelami Polemikleri

Islam kelaminin tesekkülüne ve gelismesine önemli katkilarda bulunan Mutezile ekolünün son temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Hakim el-Cüsem yasadigi dönemde mensubu oldugu ekolün görüslerini münazara, münakasa ve reddiye gibi yöntemleri kullanarak müdafaa etmeye calismistir. Kelam ilminin müteahhirin gec döneminde yasayan Cüsemnin bircok eseri el yazmasi olarak bulunmaktadir.
I.Ü. Ilahiyat Fakültesi hocalarindan Yard. Doc. Ramazan Yildirim bu eserinde Hakim el-Cüsemnin hayati, eserleri ve ilmi kisiligi yaninda mezheplerle ilgili görüsleri ve kelam meselelerdeki fikirlerini incelemeye tabi tutmustur. Eserin, giris bölümünde mezhepler arasindaki gerginliklerin had safhaya ulastigi bir devirde yasayan müellifin döneminin siyasi ve dini durumu özetlenmistir. Birinci bölümde Cüsemnin hayati, ilmi kisiligi ve eserleri hakkinda bilgi verilmistir. Ikinci ve ücüncü bölümlerde ise mezheplerle ilgili görüsleri ile tevhid ve adalet hakkindaki kelami fikirlerine yer verilmistir.
Kadi Abdulcebbardan sonra Cübba ekolünün güclü bir temsilcisi olarak kabul edilen Hakim el-Cüsemi kaleme aldigi eserleriyle ayni zamanda Kadi Abdulcebbar ile Zemahser ö. 5381143 arasindaki irtibati saglamasi acisindan Mutezile literatürüne önemli katkilar yapmistir. Tefsir, fikih, hadis, kelam ve tarih alanlarinda bircok esere kaleme alan Cüsemi kendisinden önceki Mutezile literatürünün sonraki dönemlere ulasmasinda önemli bir fonksiyon icra etmistir. Islam ilim geleneginin hemen her alaninda eser veren bircok alim gibi Cüsemi de bircok ilim dalinda eserler kaleme almis ansiklopedik alim tarzini sürdürmüstür. Kendi dönemindeki Islam cografyasinda yaygin olan tüm fikir ve düsünce ekollerinin görüslerini gözden gecirerek Mutezile ekolünün fikir ve yorumlarini benimseyen Cüsemi özellikle de kelam ve tefsir alaninda kaleme aldigi eserleriyle son dönem Mutezilesinin güclü bir temsilcisi konumundadir.